İŞ KAZASI SEBEBİYLE TAZMİNAT DAVASI

İş Kazası Sebebiyle Tazminat Davası

İş kazası nedeniyle tazminat davası; işçinin, iş ilişkisi nedeniyle yaralanması veya ölmesi durumunda işverenin, işçinin kendisine ve/veya yakınlarına tazminat ödemesi talebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davasıdır.

İş kazası sayılan durumlar nelerdir?

            5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 13. Maddesine göre iş kazası sayılan durumlar şunlardır:

• İşçinin işverene ait işyerinde bulunduğu sırada uğradığı her türlü bedensel veya ruhsal zararlar iş kazasıdır. Burada iş kazasının neyden kaynaklandığı önemli değildir, tek şart olayın işyerinde gerçekleşmiş olmasıdır. Örneğin; işçinin, işyerinde kalp krizi geçirmesi de iş kazası sayılmaktadır.
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle işçi kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelen kaza, iş kazasıdır.
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere

gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda meydana gelen kazalar, iş kazasıdır. Örneğin, işverenin işçiyi hammadde almak için bir yere gönderdiği esnada, işçinin trafik kazası geçirmesi halinde bu iş kazası sayılacaktır.

• Emziren kadın işçinin, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanda meydana gelen kaza, iş kazasıdır.
• İşçinin, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olay, iş kazasıdır. Örneğin, personel servisinin trafik kazası yapması sonucunda işçinin yaralanmışsa bu bir iş kazası sayılacaktır.

Bir iş kazası meydana geldiğinde ne yapılmalıdır?

•  Öncelikle işçiye ilk müdahale gerçekleştirilip, derhal hastaneye götürülmelidir. Hastanede, doktorlara meydana gelen olayın, iş kazası olduğu mutlaka belirtilmelidir. Zira açılacak davalarda doktor raporlarında yaşanan olayın iş kazası olarak geçmesi büyük önem arz etmektedir. Yine hastanede bulunan kolluğa, iş kazası geçirildiği bildirilmelidir. Çünkü işveren tarafından, iş kazasının cezai boyutu da bulunmakta olup, savcılıkça olayla ilgili soruşturma başlatılacaktır.
• Kazanın meydana geldiği yerde, iş kazası tespit tutanağı tutulup 2 şahit tarafından imzalanmalıdır.
• İşverence derhal(3 gün içinde) SGK’ya bildirim yapılmalıdır. İşverence bu bildirim yapılmadığı takdirde, işçi tarafından mümkün olan en kısa zamanda SGK durumdan haberdar edilmelidir. İşverenin, süreç içerisindeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi, işverenin kusurunu ağırlaştırıcı bir sebeptir.

İş kazası nedeniyle tazminat davası açma süresi ne kadardır?

 İşçinin iş kazası meydana geldikten sonra 10 yıl içinde tazminat davası açma hakkı vardır. Ancak iş kazası nedeniyle bir ceza davası açılmış ise ve ceza davasının zamanaşımı süresi daha uzun ise ceza davasının zamanaşımı süresi uygulanır. Örneğin, iş kazası neticesinde işçi ölmüşse, “taksirle ölüme sebebiyet verme” suçundan açılacak ceza davasının zamanaşımı süresi 15 yıl olduğundan, tazminat davası için de zamanaşımı süresi 10 yıl değil, 15 yıl olacaktır.

İş kazalarında görevli ve yetkili mahkeme hangisidir?

İş kazası sebebiyle açılacak tazminat davalarında görevli mahkeme, iş mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi, kazanın meydana geldiği yer mahkemesi, işyerinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalı işverenin yerleşim yeri mahkemesidir.

İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında ne talep edilebilir?

 Maddi Tazminat

Geçirdiği iş kazası nedeniyle ruhen ve bedenen zarara uğrayan işçi, tazminat davası açarak meydana gelen zararın tazminini işverenden isteyebilir. Cismani zarar durumunda işçinin talep edebileceği giderler şunlardır:

 

• Tedavi ve bakım giderleri,
• Uğranılan kazanç kaybı,
• Kaza neticesinde çalışma gücünün azalmasından veya tamamen ortadan kalkmasından doğan kayıplar,
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar

İşçi, hem süreçte doğan tedavi giderlerini talep edebileceği gibi, hem de gelecekteki hak kayıplarını da talep edebilmektedir. Örneğin; iş kazası neticesinde kolu kopan işçinin, çalışma gücü büyük oranda azalacak, ekonomik geleceği sarsılacaktır. Bu tazminat kalemleriyle, işçinin gelecekte çalışamamasından dolayı uğrayacağı zararların tazmin edilmesi amaçlanmıştır.

İş kazası sonucunda ölüm meydana gelmiş ise ölenin bakmakla yükümlü olduğu kişiler de maddi tazminat davası açabilir. Talep edebilecekleri giderler şunlardır:

 

• Tedavi giderleri(işçi bir süre tedavi gördükten sonra ölmüşse)
• Çalışma gücünün azalmasından veya tamamen ortadan kalkmasından doğan kayıplar(yine işçi, iş kazası yaşandıktan belirli bir süre sonra ölmüşse)
• Cenaze giderleri
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları zararlar(Destekten yoksun kalma tazminatı)

Destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilmek için ölenin mirasçısı olmak şart değildir. Ölen işçi tarafından, hayattayken kendisine destek verildiğini kanıtlayan kişi de destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir.

Manevi Tazminat     

İş kazası nedeniyle işçinin yaşadığı acı, üzüntü, endişe sebebiyle işçinin, işverenden manevi tazminatta talep etmesi mümkündür. Manevi tazminat, maddi tazminat gibi hesaplanmaz. Hakim, somut durumun özelliklerine göre manevi tazminatı takdir eder. Manevi tazminat takdir edilirken; olayın oluş şekli, tarafların kusur durumu, maluliyet oranı, tedavi süreci ve şekli gibi hususlar göz önünde bulundurulur.

İş kazası sonucunda işçinin ağır bedensel zarara uğraması veya ölmesi durumunda işçinin yakınları da manevi tazminat talep edebilir. Manevi tazminat talep edebilmek için mutlaka işçinin akrabası, mirasçısı olmak şart değildir. İşçi ile derin bir gönül bağı olan ve ölümü ya da ağır bedensel zarara uğraması neticesinde psikolojik olarak sarsılan kişi de manevi tazminat talep edebilir. Ağır bedensel zarar, somut durumun özelliklerine göre değerlendirilir. İşçinin kaza neticesinde bir organını kaybetmesi, yatalak kalması ağır bedensel zarar kapsamında sayılır.

İş kazası nedeniyle bedensel zarar zaman içinde artıyorsa?

 İş kazası sonucu meydana gelen zarar artıyor ise değişen bir durum söz konusu olacaktır. Zararın geliştiği durumlarda, açılmış tazminat davaları sonuçlanmış olsa bile zararın gelişmesi yeni bir durum olduğu için  bu yeni durumla ilgili olarak tekrardan tazminat davası açmak mümkündür.

Örneğin; iş kazası neticesinde işçinin, iş görmezlik oranı %30 iken, bu oran 3 yıl sonra %50’ye çıkabilir. Maluliyet oranındaki bu değişimin tazmin edilmesi için yeniden tazminat davası açmak mümkündür.

İş Kazası Sebebiyle Tazminat Davası

İş kazası sebebiyle taşeron firmanın sorumluluğu nedir?

İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında hem asıl işveren, hem de alt işveren(taşeron) birlikte sorumludur. İşçinin her ikisine de dava açma olanağı bulunmamaktadır. Asıl işverenin ya da alt işverenin sorumluluğunu kaldıran anlaşmalar geçersizdir. Böylece işçiye tam bir koruma sağlanmıştır.

Sigortasız işçiler, iş kazasına uğradığı takdirde tazminat talep edebilir mi?

 Sigortasız işçiler ile sigortalı işçiler arasında Kanunda bir ayrım gözetilmemiştir. Sigortasız çalıştırılan işçiler de, işverenden sigortalı çalışan işçilerin istediği tüm tazminat kalemlerini talep edebilir. Ancak sigortasız işçilerin, meydana gelen olayın iş kazası olarak kabul edilmesi için öncelikle iş kazasının tespiti davası açması gerekmektedir.

İş kazası geçiren işçinin kusurunun tazminata etkisi nedir?

İş Kazası Sebebiyle Tazminat Davası

 İş kazasının meydana gelmesi ve zararın artmasında işçinin kusuru varsa bu göz önüne alınır. Kazanın meydana gelmesi ve zararının doğması arasındaki nedensellik bağı işçinin ağır kusuru ile kesilmediği sürece işverenin sorumluluğuna gidilebilir. Açılacak davada tarafların kusur oranları belirlenecek ve işçinin kusur durumuna göre tazminatta indirime gidilecektir.

İş kazası geçiren işçinin iş akdi sonlandırılabilir mi?

 Sadece iş kazası geçirdiği için işçinin iş akdi sonlandırılmaz. Ancak işçinin iş güvenliği ve sağlığı ile ilgili kurallara uymaması, tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi yapması, yetkili kimseler tarafından verilen emirlere aykırı hareket etmesi, açıkça izne dayanmadığı gibi, hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek yapması ve yapılması gerekli bir hareketi savsaması, ağır kusuruna esas tutulur. İşçinin ağır kusurunun bulunması, işyerine ait olan makinelere, teçhizata ve diğer eşyalara otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde işveren, iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Böyle bir durumda işçi, kıdem ve ihbar tazminatını talep edemez.

İş Kazası Sebebiyle Tazminat Davası

kişinin kusurunun tazminata etkisi nedir?

kişi, işveren ve işveren vekili dışındaki kimselerdir. İş kazasının veya meslek hastalığının meydana gelmesinde 3. Kişinin de sorumluluğu bulunduğu durumlarda işverenle birlikte 3. Kişi de sorumludur. İşveren ile 3. Kişi, zarardan müteselsil sorumlu olduğu için işçi, hükmedilecek tazminatın tamamını her ikisinde de isteyebilir. Ancak 3. Kişi, sadece kendi kusuru oranında sorumlu olduğundan kusuru dışında kalan zarar miktarını işverene rücu edebilir.

İşçinin Covid-19’a yakalanması iş kazası olarak değerlendirilebilir mi?

 Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgının ortaya çıkması ve işyerlerinin salgın boyunca da çalışması, işçilerin bu hastalığa yakalanma riskini arttırdı. Hastalık virüsünü alan kişilerin hemen hastalık belirtisi göstermemesi, hastalığın nereden ve nasıl kapıldığının tespit edilmesini de güçleştirdi. Hastalık ile ilgili tartışmalar sürerken, SGK yayımladığı genelge ile Covi-19’u iş kazası veya meslek hastalığı olarak değerlendirmeyeceğini açıkladı. Bu genelge ile Covid-19 yakalanan bir işçi için iş kazası bildiriminde bulunulamayacak ve işçi, SGK ödemelerinden yararlanamayacak. Ancak ilerleyen dönemde çalışanlar tarafından Kuruma pek çok davası açılması oldukça muhtemel. Konu, Yargıtay kararları ile çözüme kavuşacaktır.

İş kazası, arabuluculuğa tabi midir?

 İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davası zorunluğu arabuluculuğa tabi değildir. Buna karşılık her iki tarafın da uzlaşma niyetinin bulunması durumunda, arabuluculuk kanalı ile uyuşmazlığın kısa bir sürede sonuçlandırılması mümkündür.

Yazımızda da bahsettiğimiz gibi açılacak tazminat davasında, pek çok alacak kalemi vardır. İş kazası sonrasında doğacak zararın ve tazminatların iyi irdelenmesi, mağdur işçinin hak kaybı yaşamaması için konusunda uzman bir avukattan destek alması oldukça önemlidir. Yine arabuluculuk sürecinde işverenin teklifinin makul olup olmadığının değerlendirilmesi, yapılan teklifin işçinin tüm haklarını karşılıyor olması için bir avukattan destek alınması yerinde olacaktır.

İş Kazası Sebebiyle Tazminat Davası